Kατάθλιψη-στο δρόμο μιας επαναστατικής θεραπείας

'Ενα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από κάποια μορφή κατάθλιψης(ήπια ή μη).Παλαιές μελέτες στην Αμερική έδειξαν ότι περίπου το 3.4% του πληθυσμού που πάσχει από βαριά μορφή κατάθλιψης φτάνει σε αυτοκτονία,ενώ το 60% των οφειλόμενων σε αυτοκτονία θανάτων απορρέει από κάποια μορφή ψυχικής ή συναισθηματικής διαταραχής. Σύμφωνα με νέα στοιχεία ενα στα δέκα άτομα θα νοσήσει από κατάθλιψη κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής του. Από επιδημιολογικές έρευνες υπολογίζεται ότι το 6% περίπου του γενικού πληθυσμού πάσχει από κατάθλιψη, δηλαδή περισσότεροι από 350 εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλον τον κόσμο και 550 χιλιάδες στη χώρα μας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα του ΟΗΕ, με βάση το δείκτη βαρύτητας που μετρά τη συνολική επιβάρυνση στην προσωπική επαγγελματική & κοινωνική ζωή. πέντε από τις δέκα αρρώστιες με τον υψηλότερο δείκτη είναι ψυχικές . Η κατάθλιψη καταλαμβάνει σήμερα την τέταρτη θέση και υπολογίζεται ότι θα αναρριχηθεί στην 2η! θέση της κατάταξης μέχρι το 2020. Η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στους άγαμους, τους διαζευγμένους και τους κατοίκους αγροτικών περιοχών

Ο όρος Κατάθλιψη στην Ψυχιατρική υποδηλώνει μια συγκεκριμένη νόσο, δηλαδή μια διαταραχή η οποία προκαλεί έναν συνδυασμό συμπτωμάτων που δεν συναντάται σε άλλη νόσο (οι γιατροί συνηθίζουν να ονομάζουν αυτούς τους συνδυασμούς συμπτωμάτων, που εμφανίζονται μαζί πολύ πιο συχνά απ' ότι θα περίμενε κανείς μόνο από τύχη, ως σύνδρομα). Ένα από τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου της Κατάθλιψης είναι και η άσχημη διάθεση και γι' αυτό το σύνδρομο ονομάστηκε έτσι. Δεν είναι όμως το μοναδικό ενώ μερικές φορές μπορεί και να απουσιάζει. Σαν αρρώστια, η Κατάθλιψη έχει κάποιους προδιαθεσικούς και αιτιολογικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της, μια συγκεκριμένη πορεία, πρόγνωση και θεραπεία.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του φυσιολογικού καταθλιπτικού συναισθήματος και της κλινικής κατάθλιψης;

Είδαμε πιό πριν ότι ένα από τα συμπτώματα της Κατάθλιψης είναι και το καταθλιπτικό συναίσθημα. Η διαφορά αυτού του συναισθήματος από το φυσιολογικό είναι ότι στην Κατάθλιψη το καταθλιπτικό συναίσθημα έχει μεγάλη ένταση και είναι μόνιμο. Δεν επηρεάζεται από τις καταστάσεις που ζεί ο ασθενής, π.χ., ο ασθενής δν θα γελάσει και δεν θα αισθανθεί παροδικά καλύτερα όταν συμβεί κάτι χαρούμενο. Επίσης, στην κατάθλιψη το συναίσθημα μπορεί να είναι χειρότερο το πρωϊ σε σχέση με το βράδυ, ενώ στους φυσιολογικούς ανθρώπους, που απλά νιώθουν στεναχωρημένοι, η διάθεση είναι συνήθως καλύτερη όταν σηκώνονται το πρωϊ.

Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία (από 15-70 χρονών), η έναρξή της, όμως, τοποθετείται συνήθως στη μέση ηλικία.
Τα τελευταία χρόνια, έχει παρατηρηθεί ότι εμφανίζεται ολοένα και συχνότερα στην εφηβική ηλικία ή την πρώιμη ενήλικη ζωή.
Τα καταθλιπτικά επεισόδια που ενσκήπτουν σ' αυτές τις ηλικιακές ομάδες έχουν ενοχοποιηθεί για την αυξημένη χρήση αλκοόλ ή άλλων ψυχοδραστικών ουσιών.
Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει. Τα επεισόδια που αναδύονται κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Μπορεί να εμφανιστεί ένα και μοναδικό επεισόδιο ή η νόσος να μεταπέσει σε χρόνια ή υποτροπιάζουσα μορφή.
Με τα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα η κατάθλιψη είναι μια νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, μόνο το 10-25% των ασθενών υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή.

Οι γυναίκες,ως πιο ευαίσθητα και ευερέθιστα από τη φύση τους πλάσματα υποφέρουν από κατάθλιψη, σ' όλες τις χώρες του κόσμου, δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες. Έχει διαπιστωθεί ότι στη διάρκεια της ζωής τους στο 20% των γυναικών και στο 12% των ανδρών θα εμφανιστεί καταθλιπτικό επεισόδιο, ενώ το 10% των γυναικών και μόλις το 5,8% των ανδρών θα νοσήσουν μέσα σ΄ ένα έτος. Παρά τις βιολογικές συνιστώσες στην αιτιολογία της κατάθλιψης και τις ορμονικές διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες, πιστεύεται ότι οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και τα διαφορετικά στρεσογόνα γεγονότα ζωής (τοκετοί, ανατροφή παιδιών), στα οποία εκτίθενται οι γυναίκες, διαμορφώνουν τα ποσοστά αυτά.

Τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο πως η κατάθλιψη προσβάλλει συχνά παιδιά και εφήβους, σε ποσοστό 2% έως 5%.'Εχει παρατηρηθεί παράλληλα ότι το ποσοστό αυτό μπορεί να διπλασιαστεί ακόμα και να τριπλασιαστεί όταν μέλος του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος έχει νοσήσει.Ο ίδιος αριθμός κοριτσιών και αγοριών υποφέρουν από κατάθλιψη ως παιδιά, κατά τη διάρκεια όμως της εφηβείας ο αριθμός των κοριτσιών που παρουσιάζει κατάθλιψη διπλασιάζεται. Τα παιδιά χωρισμένων γονιών, που έχασαν τον ένα γονιό πρόωρα στη ζωή τους και τα παιδιά που υποφέρουν από εγκατάλειψη είναι περισσότερο ευάλωτα στην κατάθλιψη. Η κατάθλιψη κατά την παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε κακή επίδοση στο σχολείο, κακές σχέσεις με τους υπόλοιπους και κατάχρηση ουσιών.

Σχεδόν οι μισές από όλες τις περιπτώσεις κατάθλιψης δεν αναγνωρίζονται και δεν υποβάλλονται σε θεραπεία ενώ 10% περίπου των καταθλιπτικών ασθενών αυτοκτονούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι μέχρι το έτος 2020 η κατάθλιψη θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας στον αναπτυσσόμενο κόσμο προσβάλλοντας πιθανόν περισσότερο από το 25% του πληθυσμού,ενα ποσοστό που σίγουρα θα αυξηθεί λόγω της υφιστάμενης οικονομικής κρίσης,και μέχρι τότε-επίσης, η βαριά κατάθλιψη θα αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο αίτιο θανάτου και ανικανότητας αν και η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη.

Οι κυριότερες κατηγορίες των ψυχοφαρμάκων εστιάζονται στην επαναπρόσληψη της σερετονίνης,ενός νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου.

• Αντικαταθλιπτικά: Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά

• Αντικαταθλιπτικά: Επιλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης - SSRI

• Αντικαταθλιπτικά: Επιλεκτικοί Αναστολείς Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης και της Νορεπινεφρίνης- SΝRI

  (αντίστοιχες ιδιότητες έχουν τα LSD και το Ecstacy)

• Αντικαταθλιπτικά: Νοραδρενεργικά και ειδικά σεροτονινεργικά - NaSSA - Remeron - μιρταζαπίνη

  
  

Η πολυμορφία με την οποία εμφανίζεται, η άτυπη πολλές φορές συμπτωματολογία της, η ικανότητά της να υποδύεται και να μιμείται οποιαδήποτε νόσο ξεγελούν πολλές φορές τους μη ειδικούς ιατρούς, με αποτέλεσμα μόνο στο 50% των ασθενών να γίνεται σωστή διάγνωση από τους γενικούς ιατρούς. Επιπλέον, η προκατάληψη και ο στιγματισμός που συνοδεύουν τις ψυχικές διαταραχές αποθαρρύνουν ή αποτρέπουν τους πάσχοντες να απευθυνθούν στους ειδικούς. Γι' αυτόν το λόγο συχνά δεν αναγνωρίζεται (διαγιγνώσκεται) και δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά μια νόσος που μπορεί να επιφέρει δυσμενείς επιπτώσεις στην προσωπική ζωή του ατόμου (κατάχρηση ή εξάρτηση από ουσίες, πρόκληση τροχαίων ατυχημάτων), όπως, επίσης, στις οικογενειακές σχέσεις και στις επαγγελματικές του δραστηριότητες.

Trivia:

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα.

Σύμφωνα με τον δρ. Κλίφ Άρναλ του πανεπιστημίου του Κάρντιφ, η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου είναι η πιο καταθλιπτική ημέρα του κόσμου.

Η κατάθλιψη τείνει να εξελιχθεί σε μια σοβαρή ασθένεια αφού σύμφωνα με το CNN η λέξη της εντοπίζεται στα περισσότερα ιατρικά site.

----------------------------------------------------------------------------------------

Η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα μελέτη για τη «διακρανιακή μαγνητική διέγερση», ή TMS, επιβεβαιώνει ότι η νέα αυτή μέθοδος προσφέρει σημαντική βελτίωση σε ορισμένους ασθενείς με κατάθλιψη, ακόμα και αν έχουν προηγουμένως δοκιμάσει αντικαταθλιπτικά φάρμακα χωρίς αποτέλεσμα.

Στη θεραπεία TMS, ο γιατρός περνάει πάνω από το κεφάλι του ασθενή μια συσκευή μαγνητικών πεδίων, η οποία μέσω του φαινομένου της επαγωγής δημιουργεί ένα ηλεκτρικό πεδίο στο κρανίο, το οποίο επηρεάζει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου.

Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει ήδη εγκρίνει τη μέθοδο TMS κατά της κατάθλιψης, ωστόσο πολλοί επιστήμονες παρέμεναν δύσπιστοι για την αποτελεσματικότητά της.

Ο σκεπτικισμός αυτός προερχόταν από ένα κώλυμα στον σχεδιασμό των πειραμάτων για την αξιολόγηση της τεχνικής. Ο χρυσός κανόνας των κλινικών μελετών απαιτεί από τους ερευνητές να συγκρίνουν την υπό δοκιμή θεραπεία με μια άλλη, ψεύτικη θεραπεία (placebo), η οποία μοιάζει όσο γίνεται περισσότερο με την πραγματική, έτσι ώστε ούτε οι ερευνητές ούτε οι ασθενείς να γνωρίζουν εκ των προτέρων ποιος έλαβε τι (διπλά τυφλή μελέτη).

Τη λύση στο πρόβλημα έδωσε ο Δρ Μαρκ Τζορτζ του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, ο οποίος ανέπτυξε μια «ψεύτικη» συσκευή TMS που παράγει τους ίδιους χαρακτηριστικούς ήχους και προκαλεί ακόμα τους ίδιους μικρούς σπασμούς στα βλέφαρα όπως η αληθινή συσκευή.

Η ψεύτική TMS συγκρίθηκε με την πραγματική σε δείγμα 190 ασθενών με κατάθλιψη, αναφέρει η ομάδα του Δρ Τζορτζ στην επιθεώρηση Archives of General Psychiatry.

Όπως αναφέρει το Reuters, οι εθελοντές χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες, από τις οποίες η πρώτη υποβλήθηκε σε 37,5 λεπτά καθημερινής θεραπείας με TMS για διάστημα τριών εβδομάδων, ενώ η δεύτερη ακολούθησε το ίδιο πρόγραμμα με το placebo TMS.

Τρεις εβδομάδες αργότερα, η κατάθλιψη είχε εξαφανιστεί στο 14% των ασθενών της πρώτης ομάδας, συγκριτικά με μόνο 5% στην ομάδα ελέγχου.

Αυτό θα σήμαινε ότι περίπου ένας στους 12 ασθενείς με κατάθλιψη θα έβλεπε βελτίωση με την TMS.

Η συχνότητα με την οποία οι ασθενείς ανέφεραν παρενέργειες -πονοκέφαλο, ενόχληση στην περιοχή του κεφαλιού από όπου πέρασε η συσκευή και σύντομους σπασμούς στα βλέφαρα- ήταν ίδια και στις δύο ομάδες.

Στη δεύτερη φάση της μελέτης, όλοι οι εθελοντές έλαβαν την πραγματική TMS και το 30% ανάρρωσε από την κατάθλιψη.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η TMS είναι αποτελεσματική σε ορισμένους ασθενείς, παραμένει όμως ασαφές πόσο χρονικό διάστημα διαρκεί η βελτίωση. Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, θα απαιτηθούν περαιτέρω δοκιμές μέχρι να προσδιοριστεί η βέλτιστη δόση και χρονική διάρκεια της θεραπείας.

Όσον αφορά το μηχανισμό λειτουργίας, ο ίδιος ο Δρ Τζορτζ υποψιάζεται ότι η TMS επαναφέρει στα φυσιολογικά επίπεδα την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, όπως συμβαίνει και με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία, περισσότερο γνωστή ως «ηλεκτροσόκ».

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, που γίνεται με τη διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος στο κεφάλι ενώ ο ασθενής είναι αναίσθητος, είναι αποτελεσματική στο 60 με 70 τοις εκατό των ασθενών με μείζονα κατάθλιψη. Έχει όμως σημαντικές παρενέργειες όπως παροδική αμνησία.

Οι ερευνητές ελπίζουν τώρα ότι η TMS θα βελτιωθεί αρκετά στο μέλλον ώστε να είναι εξίσου αποτελεσματική με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία αλλά χωρίς τις παρενέργειες.




(με πληροφορίες από το in.gr και το katathlipsi.gr)