Σήμερα μπορεί να φαίνεται αδιανόητο, κάποτε όμως οι ερευνητές που εργάζονταν για την αμερικανική κυβέρνηση δεν δίσταζαν να πειραματίζονται σε κρατούμενους και τρόφιμους ιδρυμάτων, συνήθως εν αγνοία τους. Το σκοτεινό παρελθόν της ιατρικής έρευνας έρχεται τώρα στο φως από το Associated Press.
Οι περισσότερες από 40 έρευνες που αποκαλύπτει το πρακτορείο πραγματοποιήθηκαν πριν από 40 έως 80 χρόνια -ακόμα και μετά την καταδίκη των γιατρών ναζί που πειραματίζονταν σε Εβραίους.
Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σε συνεδρίασης μιας επιτροπής Βιοηθικής που διόρισε η αμερικανική κυβέρνηση. Αφορμή για τη συνεδρίαση ήταν η πρόσφατη αποκάλυψη για μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 65 χρόνια, όταν ομοσπονδιακοί γιατροί μόλυναν εσκεμμένα με σύφιλη κρατούμενους στη Γουατεμάλα.
Όλες οι έρευνες που αποκαλύπτει τώρα το AP παραβιάζουν την αρχή της Ιατρικής «ου βλάψεις». Ορισμένες μάλιστα δεν φαίνονται να είχαν κάποια πρακτική χρησιμότητα, πέρα από το να ικανοποιήσουν την αρρωστημένη περιέργεια των ερευνητών.
Μερικά παραδείγματα:
Σε ομοσπονδιακή μελέτη του 1942, ένα πειραματικό εμβόλιο κατά της γρίπης χορηγήθηκε σε τρόφιμους ψυχιατρικού ασύλου, οι οποίοι αργότερα εκτέθηκαν εσκεμμένα στον ιό. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο Δρ Τζόνας Σολκ, ο οποίος έγινε διάσημος μια δεκαετία αργότερα, ως εφευρέτης του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση τη δεκαετία του 1940, τρόφιμοι ψυχιατρικών κλινικών στο Κονέκτικατ μολύνθηκαν με ηπατίτιδα. Επικεφαλής των πειραμάτων ήταν ο Δρ Πολ Χέιβενς ο νεώτερος, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που αναγνώρισε τους διαφορετικούς τύπους ηπατίτιδας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, κρατούμενοι σωφρονιστικού ιδρύματος στο Δυτικό Κόκσακι κλήθηκαν να καταπιούν αφιλτράριστο εναιώρημα από κόπρανα. Στόχος ήταν να μελετηθεί ο τρόπος μετάδοσης μιας θανατηφόρου γαστρεντερίτιδας. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι τρόφιμοι γνώριζαν σε τι υποβάλλονταν, ή αν ανταμείφθηκαν για την προσφορά τους.
Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα την ίδια περίοδο μόλυνε 11 δημόσιους υπάλληλους με ελονοσία. Ορισμένοι μάλιστα υποβλήθηκαν σε κοπιαστική χειρωνακτική εργασία, και έχασαν κατά μέσο όρο επτά κιλά. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο διατροφολόγος Άνσελ Κις, ο οποίος αργότερα διαμόρφωσε το διαιτολόγιο του αμερικανικού στρατού και προώθησε την ιδέα της μεσογειακής δίαιτας.
Τη δεκαετία του 1950, έρευνα για λογαριασμό της κυβέρνησης μόλυνε 24 κρατούμενους στην Ατλάντα με γονόρροια. Το βακτήριο διοχετεύθηκε απευθείας μέσω της ουρήθρας. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου, χωρίς να διευκρινίζονται οι συνθήκες του πειράματος.
To 1919, ο Λ.Λ Στάνλεϊ, γιατρός στη φυλακή του Σαν Κουέντιν, προσπάθησε να αναζωογονήσει ηλικιωμένους άνδρες μεταμοσχεύοντάς τους όρχεις από ζώα και από νεκρούς θανατοποινίτες. Δημοσίευμα της Washington Post το Νοέμβριο του 1919 έκανε λόγο για πειράματα που θα αποκάλυπταν την «Πηγή της Νεότητας».
Η αρχή του τέλους για αυτού του είδους τα ανήθικα πειράματα ήρθε με τρεις αποκαλύψεις τη δεκαετία του 1960:
Η πρώτη ήρθε στο φως το 1963. Οι ερευνητές έκαναν ενέσεις με καρκινικά κύτταρα σε 19 ηλικιωμένους και ανήμπορους ασθενείς στο Εβραϊκό Νοσοκομείο Χρόνιων Νοσημάτων στη Νέα Υόρκη. Ο δικηγόρος Ουίλιαμ Χάιμαν, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου, αντέδρασε στην έρευνα και ανάγκασε τη διοίκηση να δεσμευτεί ότι θα ζητά τη συγκατάθεση των ασθενών.
Η δεύτερη αποκάλυψη αφορούσε πειράματα που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 1963-66 σε σχολείο της Νέας Υόρκης για παιδιά με νοητικά προβλήματα. Τα παιδιά μολύνθηκαν εσκεμμένα με ηπατίτιδα προκειμένου να μελετηθεί η δράση ενός υποψήφιου φαρμάκου, της γ-σφαιρίνης.
Το τέλος της ανήθικης έρευνας φέρεται να ήρθε το 1972 με τη διαβόητη μελέτη του Τάσκετζι: Γιατροί στην Αλαμπάμα παρακολούθησαν 600 Αφροαμερικανούς, οι οποίοι έπασχαν από σύφιλη, αλλά δεν τους προσφέρθηκε θεραπεία με αντιβιοτικά.
Γεγονός είναι ότι οι αντιλήψεις για την ιατρική έρευνα ήταν πολύ διαφορετικές στο παρελθόν, όταν τα λοιμώδη νοσήματα σκότωναν περισσότερους ανθρώπους από ό,τι σήμερα. «Υπήρχε τότε μια διαφορετική αντίληψη -που δεν υπάρχει σήμερα- ότι η θυσία για το καλό του έθνους ήταν σημαντική» σχολιάζει η Λόρα Σταρκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Wesleyan, η οποία γράφει βιβλίο για τα σκοτεινά ομοσπονδιακά πειράματα.
Σήμερα, τέτοιου είδους έρευνες είναι δύσκολο έως αδύνατο να πραγματοποιηθούν και να παραμείνουν στο σκοτάδι: τα ΜΜΕ είναι πιο ευαισθητοποιημένα, και οι ερευνητές είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν κανόνες και να ζητούν άδεια από επιτροπές Βιοηθικής.
Γεγονός όμως είναι ότι πολλές αμερικανικές μελέτες διεξάγονται σε άλλες χώρες, και πολλές από αυτές δεν ελέγχονται ποτέ.
Μετά την πρόσφατη απολογία των ΗΠΑ για όσα συνέβησαν στη Γουατεμάλα πριν από 65 χρόνια, η επιτροπή Βιοηθικής του Μπαράκ Ομπάμα αναμένεται να υποβάλει έκθεση για τα πειράματα αυτά έως το Σεπτέμβριο.
www.in.gr
