H ιστορία επαναλαμβάνεται (That 30s feeling)

(ελεύθερη μετάφραση από το άρθρο του Paul Krugman στο Economist...)


Κατέβηκαν κατά εκατοντάδες - ντυμένοι με μαύρα μπλουζάκια,νέοι,καλοί χειριστές ροπάλων-κυνηγώντας μελαψούς μετανάστες στους δρόμους της Αθήνας,χτυπώντας τους χωρίς έλεος σε μια πρωτοφανή επίδειξη δύναμης από τους ακροδεξιούς εξτρεμιστές της Ελλάδας.


Στην Ελλάδα,ο φόβος εντείνεται,ότι οι δίδυμες κρίσεις-της οικονομικής κατάρρευσης και της εκτόξευσης του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης καλλιεργούν τις συνθήκες για την άνοδο της Δεξιάς - και η σφαγή της Νορβηγίας τη Δευτέρα οδήγησε τις αρχές να αυξήσουν τα μέτρα ασφαλείας.


Η τάση παρατηρείται εν μέσω αναταραχών και απαξίωσης από το κοινωνικό σύνολο,το οποίο έχει εξαπολύσει κύματα μαζικής βίας,σχηματίζοντας ομάδες στις οδούς της Αθήνας που ''παίρνουν'' τον νόμο στα ''χέρια'' τους.Το αρμόδιο για θέματα μετανάστευσης,Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών,προειδοποιεί ότι μερικές γειτονιές της Αθήνας έχουν γίνει ζώνες όπου οι «φασιστικές ομάδες έχουν καθιερώσει ένα περίεργο άναρχο καθεστώς.»

Σχολιάζει, " Έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι στη δεκαετία του 30,σε πλήρη αντιστοιχία."

Καθένας πρέπει να είναι προσεκτικός για να διατηρήσει την κατάλληλη οπτική των πραγμάτων.Η Μεγάλη Ύφεση των Η.Π.Α επέφερε μια πολύ έντονη οικονομική καταστροφή, διαφορετική από την πρόσφατη Μεγάλη (οικονομική) Συμπίεση. Η κλίμακα της ανθρώπινης καταπόνησης ήταν σημαντικά μεγαλύτερη, και η καταστροφή των πολιτικών θεσμών ήταν ουσιαστικότερα πιο δραματική. Όσο άσχημη και αν είναι η παρούσα κατάσταση, ο κίνδυνος επανάληψης φαινομένων που εξελίχθηκαν τη δεκαετία του '30,ποιοτικά μιλώντας, είναι ουσιαστικά μηδενικός. Αλλά η οικονομική ιστορία είναι εκεί για εμάς για να μελετηθεί, και με αυτή τη λογική ο κ. Krugman δεν σφάλει κάνοντας μια τέτοια σύγκριση.

Υπάρχει μια εντυπωσιακή ειρωνεία στη παρούσα κατάσταση στη ζώνη του ευρώ.Συχνά φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι ο υπερπληθωρισμός έδωσε στον κόσμο τους Ναζί.Αυτό είναι λανθασμένο. Ο υπερπληθωρισμός τελείωσε το 1923, και η γερμανική οικονομία και το πολιτικό σύστημα λειτούργησαν αρκετά καλά έως το 1929. Η άνοδος των Ναζί ήταν ορμητική,ύστερα από την οικονομική κατάρρευση που άρχισε το 1929, και εντάθηκε σημαντικά το 1930 και το 1931. Κατά τη διάρκεια των ετών ανάκαμψης, η γερμανική οικονομία συσσώρευσε μια σημαντική ποσότητα του χρέους, καθώς οι δανειστές όρμησαν για να εκμεταλλευτούν το μπαμ. Όταν ξέσπασε το οικονομικό χτύπημα, η Γερμανία βρέθηκε στριμωγμένη σε δύο πλευρές.Από τη μία,η οικονομία συνετρίβη από έναν έντονο κύκλο υπέρμετρου δανεισμού και μέτρων λιτότητας,δεδομένου ότι η κυβέρνηση αγωνίστηκε να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των Αγορών. Από την άλλη,πίεση εφαρμόστηκε επίσης στα πλαίσια νομισματικής σταθερότητας, δεδομένου ότι η Γερμανία μαχόταν να συγκρατήσει τις εκροές χρυσού και να κρατηθεί στο ''παιχνίδι του χρυσού κανόνα''.

Ο ''χρυσός κανόνας'' είχε απειλήσει από καιρό να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη, χάρη σε μια θεμελιώδη δυσαναλογία μεταξύ των χωρών με τις ισχυρότερες οικονομίες-Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία. Η Γαλλία είχε τεράστια αποθέματα χρυσού,ενώ η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία είχαν πενιχρά αποθέματα. Κατά συνέπεια, οι τελευταίες δύο ήρθαν συχνά αντιμέτωπες με την ανάγκη εφαρμογής μιας ''σφιχτής'' πολιτικής για να προστατευθούν από τις επιθέσεις των Αγορών στη μετατρεψιμότητα (εννοεί εθνικού νομίσματος σε χρυσό).Η παραπάνω διαδικασία έβλαψε τις οικονομίες τους και συνέβαλε στο σκεπτικισμό των Αγορών. Δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες όπως την Αυστρία και τη Γερμανία χτυπήθηκαν, η Αμερική, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία ανασυντάχθηκαν για να συγκεντρώσουν πακέτα ενίσχυσης (των προβληματικών χωρών) με σκοπό να αποτρέψουν μια παγκόσμια κατάρρευση.Αυτές οι διαπραγματεύσεις χαρακτηρίστηκαν αναπόφευκτααπό τις ασήμαντες διαφωνίες και τη απουσία μακροπρόθεσμης προοπτικής σχεδιασμού.
Συνεπώς,οι λύσεις που προέκυψαν ήταν πάντα πάρα πολύ μικρές και ήρθαν πάρα πολύ αργά.

Τελικά, το σύστημα απέτυχε εξ ολοκλήρου,χώρες άρχισαν να εγκαταλείπουν το χρυσό, επενδύοντας μεγάλα ποσά στην ανάπτυξη στρατού.Η μέση της ''Συρρίκνωσης'' είχε σπάσει (ιδιωματισμός).Αλλά ήταν πάρα πολύ αργά για να σώσει την Ευρώπη από την παντελή καταστροφή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, και η κατ' επέκταση υιοθέτηση ενιαίου νομίσματός, σφυρηλατήθηκαν στις δεκαετίες μετά από τον πόλεμο σε μια προσπάθεια να σιγουρευτεί ότι ο πόλεμος ποτέ ξανά δε θα ''επιτεθεί'' και δε ''χωρίσει'' την ήπειρο.Αλλά παραδόξως, στην προσπάθεια της ένωσης, η Ευρώπη επέβαλε μερικούς από τους ίδιους φορολογικούς και νομισματικούς περιορισμούς που κατακρήμνισαν την κατάρρευση της δεκαετίας του '30.Και βρισκόμαστε εδώ,παρακολουθώντας την Ιστορία να επαναλαμβάνεται. Μέσα σε μια Ευρώπη διασπασμένη από τις δυσαναλογίες, οι φορολογικές και νομισματικές ''σφιχτές'' οικονομικά πολιτικές που για άλλη μια φορά επιβλήθηκαν σε χώρες χωρίς ελπίδα διαφυγής των οικονομικών βαρών τους.

Οι αγορές επιτίθενται, και οι προσπάθειες να σωθεί η κατάσταση μέσω των ογκωδών πακέτων βοήθειας προκύπτουν πάρα πολύ μικρές και καθυστερημένες για να έχουν σημασία. Η πίεση αναμέσα στις συμπιεσμένες οικονομίες αυξάνεται, και εκείνη η πίεση θα βρεί μια έξοδο διαφυγής με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Μια Ευρώπη που ελπίζει να μην επαναλάβει τις ιστορικές τραγωδίες της επέλεξε να επαναλάβει τα ίδια σφάλματα
σε θεσμούς που καθιστούν εκείνες τις ίδιες τραγωδίες πιθανότερες. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, όπως δείχνει τώρα, έχει αποτύχει.

Η άποψή μου είναι ότι η πίεση είναι αυτή τη φορά λιγότερο έντονη και το θεσμικό περιβάλλον είναι ισχυρότερο. Κατά συνέπεια, πιστεύω ότι είναι πραγματικά, πραγματικά, εξαιρετικά απίθανο ότι η κρίση ευρω-ζώνης θα κλιμακωθεί σε έναν νέο πόλεμο μεταξύ κρατών με τις σχετικές φρικαλεότητες.Πραγματικά απίθανος. Οι πιθανότητες είναι καλές, εντούτοις, τις οποίες άλλη μια φορά το επικρατούν σύστημα θα καταρρεύσει.Και το τέλος της ζώνης του ευρώ με την τρέχουσα μορφή δε θα είναι καθόλου ευχάριστη, για το άμεσο μέλλον,τουλάχιστον.

Κάποιος πρέπει να αισθανθεί ότι λυπάται για την Ευρώπη, με κάποιο τρόπο.Έκανε το καλύτερό της μαθαίνοντας από την ιστορία, ελπίζοντας ποτέ να μην επαναλάβει τα λάθη της. Αλλά η ιστορία είναι ένα μεγάλο, σύνθετο μάθημα, και υπάρχει πάντα μια πιθανότητα οι παραδόσεις που θα χάσεις να είναι οι πιο σημαντικές



They descended by the hundreds — black-shirted, bat-wielding youths chasing down dark-skinned immigrants through the streets of Athens and beating them senseless in an unprecedented show of force by Greece’s far-right extremists.


In Greece, alarm is rising that the twin crises of financial meltdown and soaring illegal immigration are creating the conditions for a right-wing rise — and the Norway massacre on Monday drove authorities to beef up security.


The move comes amid spiraling social unrest that has unleashed waves of rioting and vigilante thuggery on the streets of Athens. The U.N.’s refugee agency warns that some Athens neighborhoods have become zones where “fascist groups have established an odd lawless regime.”

He comments, "Got that 30s feeling, all the way."

One should be careful to maintain the proper perspective about things; the Great Depression was far more severe an economic calamity than the recent Great Contraction. The scale of human suffering was significantly greater, and the breakdown in political institutions was substantially more dramatic. As bad as things are now, the risk of a repeat of the 1930s, qualitatively speaking, is virtually nil. But economic history is there for us to study, and, thinking in those terms, Mr Krugman isn't wrong to make the comparison.
There is a striking irony to the current situation in the euro zone. It's often assumed that hyperinflation gave the world the Nazis; that's wrong. The hyperinflation ended in 1923, and the German economy and political system functioned fairly well from then until 1929. The rise of the Nazis was precipitated by the stunning economic collapse that began in 1929, but which intensified significantly in 1930 and 1931. During the recovery years, the German economy accumulated a significant amount of debt, as lenders rushed to take advantage of the boom. When the economic crash hit, Germany found itself squeezed on two sides. The economy was crushed by an intense cycle of deleveraging and austerity, as the government struggled to maintain market confidence. And pressure was also applied on the monetary side, as Germany battled to fight gold outflows and keep itself on the gold standard.

The gold standard had long threatened to destabilise Europe, thanks to a fundamental imbalance among the continent's large economies—Britain, France and Germany. France had huge gold reserves while Britain and Germany had meagre stockpiles. As a result, the latter two were often confronted by the need to tighten policy to fend off market attacks on convertibility, the process of which damaged their economies and contributed to market scepticism. As European economies like Austria and Germany flailed, America, Britain and France scrambled to assemble aid packages that might prevent a collapse, but these negotiations were inevitably characterised by petty disagreements and myopia, and the resulting aid packages were always too small and came too late.

Eventually, the system failed entirely, countries began abandoning gold, reinflating, and spending heavily on an arms buildup. The back of the Depression was broken. But it was too late to save Europe from utter catastrophe.

The European Union, and its single-currency extension, were forged in the decades following the war in an effort to make sure that war never again divided and savaged the continent. But strangely enough, in the effort to tie itself together, Europe imposed some of the same fiscal and monetary constraints that precipitated the collapse of the 1930s. And here we are, watching history repeat itself. Within a Europe riven by imbalances, the fiscal and monetary screws are once again being applied to countries with no hope of escaping their financial burdens. Markets are attacking, and efforts to salvage the situation through massive aid packages are emerging too small and late to matter. The pressure within the squeezed economies is building, and that pressure will find a release, one way or another. A Europe hoping never to repeat its historical tragedies has gone and blundered into institutions that make those same tragedies more likely. The European project, as it looks now, has failed.

My view is that the pressure this time is less intense and the institutional environment is stronger. As a result, I think it's really, really, extremely unlikely that the euro-zone crisis will culminate in a new continential war with associated horrors. Really unlikely. Odds are good, however, that once again the prevailing system will break down. And the end of the euro zone in its current form won't be pleasant at all, in the short term anyway.

One has to feel sorry for Europe, in a way. It did its best to learn from history, hoping never to repeat it. But history is a long, complex course, and there's always a chance that the lessons you miss are the most important ones.