Aπό το τάξίδι που έκανα στο Βερολίνο πριν 3 μήνες έχω αρκετές αναμνήσεις.'Ενα πράγμα όμως,θυμάμαι, μου έχει την μεγαλύτερη εντύπωση εκείνες τις μέρες.
Περπατούσα στο Βόρειανατολικό Βερολίνο και το βλέμμα μου έπεσε σε κάτι graffiti έξω από ένα παλιό συγκρότημα.
'Ηταν περιποιημένο αλλά δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση.Στο Βερολίνο είμαστε λέω,πηγμένο στα graffiti έτσι και αλλιώς είναι.Συνέχισα να περπατάω,είδα κάποιους να κοιτάζουν μέσα στο συγκρότημα,άλλους να μπαινοβγαίνουν από αυτό και μουσική 60's να ακούγεται.
Αυτό μου τράβηξε την προσοχή και λέω,ας ρίξω μια ματιά.Μπαίνοντας μέσα ένιωσα σαν να βρίσκομαι σε ένα πολύ παλιό εργοστάσιο ή συγκρότημα διαμερισμάτων.Η ατμόσφαιρα ήταν τόσο διαφορετική από εκείνη του κρύου και σχετικά άδειου Βερολίνου εκείνης της εποχής.Κόσμος να πηγαινοέρχεται κοιτάζοντας τα περίεργα έργα τέχνης ενώ οι δημιουργοί τους δούλευαν σε υπαίθριους πάγκους...
Μόλις είχα μπεί στο Tacheles.Το πενταώροφο κτίριο στο κέντρο του Βερολίνου (Μitte) κατασκευάστηκε το 1907 και λειτούργησε αρχικά ως εμπορικό κέντρο. Αργότερα η διάσημη εταιρεία ηλεκτρικών ειδών ΑΕG το χρησιμοποίησε ως χώρο εκθέσεων, ενώ στη δεκαετία του 1930 πραγματοποιήθηκε εκεί μία από τις πρώτες εκπομπές της γερμανικής τηλεόρασης. Την ίδια περίοδο μέλη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος (με απλά λόγια ναζί) εγκατέστησαν τα γραφεία τους σε όλους τους ορόφους και για ένα διάστημα οι σοφίτες χρησιμοποιήθηκαν ως φυλακή για τους Γάλλους αιχμαλώτους πολέμου.
Με εμφανείς τις φθορές από τον βομβαρδισμό του Βερολίνου, το κτίριο έμεινε όρθιο μέχρι τη δεκαετία του 1980, οπότε αποφασίστηκε η κατεδάφισή του. Οι μπουλντόζες έβαλαν μπρος, αλλά η κατεδάφιση έμεινε στη μέση και προγραμματίστηκε ξανά για τον Απρίλιο του 1990. Δύο μήνες νωρίτερα όμως, μια πολυεθνική ομάδα καλλιτεχνών κατέλαβε το κτίριο και το μετέτρεψε σε χώρο τέχνης, κατορθώνοντας τελικά να κηρυχθεί διατηρητέο. Πολύ γρήγορα βρήκε μια θέση στους ταξιδιωτικούς οδηγούς του Βερολίνου ως σύμβολο της εναλλακτικής κουλτούρας.
Συνέχισα να περπατάω,πέρασα ανάμεσα από πάγκους με μισοτελειωμένα έργα,scrap,μάσκες οξυγονοκόλλησης και καλλιτέχνες-κάποιοι άκουγαν χαλαρή μουσική και κάποιοι δούλευαν εκείνη την ώρα τα έργα τους.
Δίπλα στους πάγκους, κολλημένοι,κοιτώντας σιωπηλοί μια τα έτοιμα και μία τα υπό κατασκευή έργα δεκάδες τουρίστες.
Κάθε πάγκος/περίπτερο ήταν και χώρος εργασίας των καλλιτεχνών.
Πέρασα από όλους τους πάγκους και τα κλειστά περίπτερα-παραπάνω παράγκες τα έλεγες-.'Ολα τα γλυπτά ήταν φτιαγμένα από scrap.Τα θέματά τους ποικίλα: ζώα,έντομα,αφηρημένες μορφές και ακαθόριστα αντικείμενα.Οι φωτογραφίες απαγορεύονταν εντός το Techeles οπότε όσες έβγαλα ήταν κάπως βιαστικές..
Δίπλα από την έκθεση,σε μια αλάνα,άτομα από το χώρο έπαιζαν ανέμελα μπάλα.Κάθε γωνία του συγκροτήματος μαρτυρούσε ότι ο χώρος βρισκόταν υπό κατάληψη .Παντού υπήρχαν graffiti,αυτοσχέδιες κατασκευές-παιχνίδια και μια μάντρα με scrap.
Εκατό χρόνια μετά την κατασκευή του, το γεμάτο ''ανοιχτές πληγές'' από τον βομβαρδισμό Tacheles σφύζει από ζωή.Εκτός από το ''Σπίτι της Τέχνης''(Kunsthaus) λειτουργεί και ως κλαμπ Οι νεαροί,ως επί το πλείστον, καλλιτέχνες έχουν κάνει ειρηνική κατάληψη του χώρου.
Από την αρχή της κατάληψης γνωστοί καλλιτέχνες, όπως η χορογράφος Σάσα Βάλτς, στάθηκαν δίπλα στο κίνημα των νέων αυτών. Ο Μπιρόλ Ουνέλ, πρωταγωνιστής σήμερα στις ταινίες του Φατίχ Ακίν, έκανε εκεί τα πρώτα καλλιτεχνικά του βήματα σκηνοθετώντας τον «Καλιγούλα» (1992).Ο χώρος ως κατοικία των καλλιτεχνών,καφέ και σινεμά.Η ρομαντική αυτή εικόνα που αντίκρισα κινδυνεύει να χαθεί, καθώς οι καταληψίες βρίσκονται σε πόλεμο με τον νόμιμο ιδιοκτήτη: τη γερμανική τράπεζα που πλέον θέλει να πουλήσει το οικόπεδο σε ξένους επενδυτές.
Το 1998 ο μεγαλομεσίτης Ανο Αουγκούστ Γιάγκντφελντ αγόρασε το κτίριο με δάνειο της ΗSΗ, όμως λόγω καθυστερήσεων στα οικιστικά σχέδια η κυριότητα πέρασε στην τράπεζα. Τα σχέδια για την πώληση του κτιρίου, η αξία του οποίου υπολογίζεται σήμερα σε 35 εκατομμύρια ευρώ, είναι το καλύτερο παράδειγμα για τον περίφημο «αστικό εξευγενισμό» του Βερολίνου (gentrification). Χρόνο με τον χρόνο οι μικρές γκαλερί, οι κινηματογράφοι και οι κολεκτίβες παραχωρούν τη θέση τους σε πολυτελή καταστήματα ρούχων και μπουτίκ. Με αυτόν τον τρόπο ανεβαίνουν οι τιμές της γης. Ηδη η αύξηση στην περιοχή του Tacheles φτάνει το 13% μόνο τον τελευταίο χρόνο.
«Η κουλτούρα δεν είναι για πούλημα». Το γκράφιτι σ΄ έναν από τους τοίχους του Τacheles αποκτάει νέο περιεχόμενο εν έτει 2010. Από χίπικο σλόγκαν γίνεται μήνυμα αντίστασης των νέων καλλιτεχνών απέναντι στην τράπεζα ΗSΗ Νordbank, που ετοιμάζεται να τους απομακρύνει- μέχρι τέλους Ιουλίου- και να διαθέσει το κτίριο στην αγορά ακινήτων
Είναι μια μάχη μεταξύ του νόμου και της εναλλακτικής κουλτούρας, από την οποία κερδισμένο βγαίνει το ίδιο το κτίριο. Από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα 400.000 τουρίστες ανέβηκαν τα σκαλιά των πέντε ορόφων για να δουν από κοντά τα ατελιέ……των καλλιτεχνών ή ν΄ αγοράσουν τα αρτίστικα Τ-shirt προς 15 ευρώ έκαστο. Ο επικεφαλής της κολεκτίβας, Μάρτιν Ράιτερ, ονειρεύεται ήδη μια μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση ακόμη και απεργίες πείνας- για να διαφυλάξει τα κεκτημένα. Ο δήμαρχος του Βερολίνου, ο Κλάους Βοβεράιτ, παρακολουθεί από κοντά την υπόθεση, χωρίς να μπορεί ωστόσο να προτείνει οριστική λύση.
Σίγουρα κάτω από άλλες συνθήκες δε θα μου είχε κάνει τόση εντύπωση.Εκείνη τη μέρα όμως...
Δείτε περισσότερα για την ιστορία,την δράση και τις εκθέσεις στο Techeles στο http://super.tacheles.de/cms/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου